T.C. Mİllî Eğİtİm BakanlIğI
DİYARBAKIR / BAĞLAR - Burhanettin Yıldız Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi

GENEL BİLGİLER

 

GENEL BİLGİLER


Diyarbakır ve çevresi tarih   öncesi dönemlerden itibaren her devirde nemini korumuş, Anadolu ile Mezopotamya,   Avrupa ile Asya arasında doğal bir geçiş yolu, bir köprü görevi yapmış bu   nedenle de çeşitli uygarlıkların tarihi ve kültürel mirasını günümüze kadar   taşımıştır.

Tarih boyunca Amida, Amid, Kara-Amid, Diyar-Bekr, Diyarbekir,   Diyarbakır adlarını alan kent Güneydoğu Anadolu bölgesinin orta bölümünde,   Elcezire denilen, Mezopotamya´nın kuzey kısmındadır.

Yontma taş ve Mezolitik devirlerde, Diyarbakır ve çevresindeki   mağaralarda yaşanmış olduğu, yapılan arkeolojik araştırmalar ile anlaşılmıştır.   Eğil-Silvan yakınlarındaki Hassun, Dicle Nehri ve kolları üzerinde Ergani   yakınlarında Hilar mağaralarında bu çağdan kalma kalıntılar tespit   edilmiştir.

Anadolu´nun en eski köy yerleşmelerinden biri olan tarımcı köy   topluluklarının en güzel örneğini veren Ergani yakınlarındaki Çayönü Tepesi,   günümüzden 10.000 yıl önceye tarihlenmesi ile sadece bölge tarihimize değil   Dünya uygarlık tarihine de ışık tutmaktadır. M.Ö. 7.500-5.000 yılları arasında   aralıksız olarak daha sonra da aralıklarla iskan edilmiş olan günümüzdeki kent   uygarlığının ilk temellerinin atıldığı Çayönü, insanların göçebelikten yerleşik   köy yaşantısına, avcılık ve toplayıcılıktan besin üretimine geçtikleri "Neolitik   Devrim" olarak da bilinen teknolojik yaşam biçimi, beslenme ekonomisi ve insan   doğal çevre ilişkilerinin tümü ile değiştiği kültür tarihi ile ilgili buluşlarda   bir çok ilki de içeren canlı ve ilginç bir yerleşmedir. Yabani buğday,   mercimekgiller gibi bitkilerin tarıma alınması, koyun ve keçinin   evcilleştirilmesi ile Çayönü bilim dünyasında önem kazanmıştır.

Yine Ergani yakınlarındaki Grikihaciyan Tepesi´nde M.Ö. 5.000   yılları başına tarihlenen "Gelişkin Köy Evresi" ya da Kalkolitik Çağ olarak   adlandırılan Halaf Kültürünün sonlarına tarihlenen tek bir kültür evresi   görülmüştür. Halaf Kültürü, Kuzey Irak, Suriye ve Güneydoğu Anadolu´da görülen   yuvarlak planlı kubbeli evleri zengin boya bezeli çanak-çömleği ile   ünlüdür.

Diyarbakır´ın Bismil İlçesi yakınlarındaki Üçtepe Höyük´te   yapılan ve henüz bitirilmemiş olan kazı çalışmalarında ise 2. Bin, Yeni Asur,   Helenistik ve Roma İmparatorluk dönemine tarihlenen önemli bir merkez ortaya   çıkarılmıştır.

Öte yandan Lice yakınlarındaki Birkleyn mağaraları ve Eğil´deki   Eğil Kalesi ve kayalardaki kitabeler Asurlardan kalan önemli eserler   bulunmuştur.


Diyarbakır´ın kent merkezinin   tarihine baktığımızda ise; M.Ö. 3. Binde kente Hurri-Mitaniler´in egemen   olduklarını görüyoruz. M.Ö. 1260´a dek egemenliklerini sürdüren   Hurri-Mitaniler´den sonra sırasıyla Asurlular, Aramiler, Urartular, İskitler,   Medler, Persler, Makedonyalılar, Selevkoslar, Partlar, Büyük Tigran İdaresi,   Romalılar, Sasaniler, Bizanslılar, Emeviler, Abbasiler, Şeyhoğulları,   Hamdaniler, Mervaniler, Selçuklular, İnaloğulları, Nisanoğulları, Artuklular,   Eyyübiler, Moğollar, Akkoyunlular, Safeviler ve Osmanlılar Diyarbakır´a egemen   olmuşlardır.

Bu uygarlıklar arasında Diyarbakır´da en fazla tarihi eser   yapan ve iz bırakanlar Romalılar, Abbasiler, Mervaniler, Selçuklular,   Artuklular, Hıristiyan ve Osmanlılar olmuştur.

Diyarbakır sadece Roma-Bizans değil aynı zamanda Müslüman,   Pers, Arap ve Tür devletlerinin zengin tarihi ve kültürel değerlerini taşıyan   ortak bir kültür mirası olarak günümüze kadar gelmiştir. Özellikler surlarda   birçok medeniyetlerin izlerini kitabe, süsleme, figür, kapı veya görkemli burç   şeklinde en canlı şekilde görebilmekteyiz.

Paylaş Facebook  Paylaş twitter  Paylaş google  Paylaş linkedin
Yayın: 25.02.2014 - Güncelleme: 19.02.2018 08:43 - Görüntülenme: 2482
  Beğen | 2  kişi beğendi